85 ROCZNICA ŚMIERCI STEFANA ŻEROMSKIEGO   OJCZYZNA TO NAJPIĘKNIEJSZY OBOWIĄZEK POLAKÓW

20 listopada 1925 roku w Warszawie w swoim domu na Zamku zmarł Stefan Żeromski.

W poemacie Wisła 1918 r. Stefan Żeromski ogłasza powitanie zbliżającej sie wolności: Bądź pozdrowiona, przenajdroższa ziemio nasza, którą czciliśmy miłością bezdenną, gdyż była pod otchłaniami wód niewoli. Bądź pozdrowiona w sercu pokolenia, co jeszcze morduje i cierpi, - oraz w sercu przyszłych, szczęśliwych i radosnych.

Cudowne zjawisko odnajdywania ojczyzny, odgrzebywanie spod umarłych popiołów tlejących ognisk świadomości narodowej, rozpalania ich w potężne promienie nie ugaszonych już na zawsze uczuć, jest jednym z głównych i naczelnych motywów twórczości pisarskiej Stefana Żeromskiego. Myśl jego dotycząca obrony zagrożonej suwerenności państwowej, niezbywalnego prawa samostanowienia w uderzający sposób przypomina argumentację Józefa Piłsudskiego, który w 1920 roku uzasadniał swą politykę zbrojnego oporu wolą zabezpieczenia Polsce rzeczywistych i optymalnych warunków spokojnego rozwoju i odbudowy państwa bez czyjejkolwiek ingerencji po stuletnich torturach niewolnego, spodlonego istnienia. Jako Naczelnik Państwa Polskiego i Władz Naczelnych postawiłem sobie juz w 1918 roku wyraźny cel, natężyć siły aby możliwie gdzie się nowe życie wykluwało i wylegało, obalić wszelkie próby i zakusy narzucania raz jeszcze życia obcego.

Dla Żeromskiego pochód za Wisłę Armii Czerwonej Tuchaczewskiego w 1920 roku był również taką próbą zawrócenia koła historii.

W reportażu pt. Na probostwie w Wyszkowie nawiązując do roli Marchlewskiego, Dzierżyńskiego i Kona pisał: W pierwszym dniu wolności, kiedyśmy po tak strasznie długiej niewoli ledwie głowy podnieśli, całą Moskwę na nas zwalili.

Bez względu na intencję było to dla Żeromskiego zdradą ojczyzny. Kto na ziemię ojczystą - choćby grzeszną i zła, wroga odwiecznego naprowadził, zdeptał ją, stratował, splądrował, spalił, złupił rękoma cudzoziemskiego żołdactwa, ten się wyzuł z ojczyzny.

Odpowiedzią na ów zamach na wolność było zjednoczenie narodu, jakiego świat dawno nie widział, cały lud polski poszedł w bój za ojczyzną, inteligencja, mieszczaństwo, proletariat i chłopstwo Od krańca ziemi polskiej do drugiego krańca, gdziekolwiek brzmi nasza mowa, jeden podnosi się krzyk, niech żyje Ojczyzna.

Stefan Żeromski to ostatni wajdelota, prorok niepodległości, wielki i niezłomny strażnik świętego ognia wolności, pisarz, który widział w cudownie odzyskanej niepodległości wielką nadzieję na pojednanie w miłości i przebaczeniu.

źródło: bociany.org.pl

na podstawie książki Artura Hutnikiewicza Żeromski, PWN W-wa 1987

Rafał Pastwa

autor © 2010 rap