PROGRAM EDUKACYJNO – PROFILAKTYCZNY pt. „Otwórz oczy i bądź wolny od przemocy”

SPIS TREŚCI:

1. Założenia  programu

2. Cele edukacyjne

3. Metody i formy realizacji

4. Treści programowe

5. Przewidywane osiągnięcia uczniów

6. Procedury osiągania celów

7. Kontrola i ocena uczniów

8. Ewaluacja

9. Bibliografia

I. Uwagi wstępne. Charakterystyka programu.

W ostatnim czasie obserwujemy wzrost zachowań agresywnych u dzieci i młodzieży. Niepokojące jest równie i to, że obniża się skala wieku dzieci, które borykają się z tymi problemami. Narasta też fala przemocy, a jej sprawcami są coraz młodsi ludzie, a nawet dzieci. Agresja staje się zjawiskiem społecznym. Obserwujemy je na ulicy, w telewizji, szkole, a nawet w domu. Przyczyną tego jest niewystarczający, a nawet drastycznie mały udział rodziców w procesie wychowawczym dziecka, którzy ograniczają się często tylko do zaspakajania potrzeb materialnych. Również w środowisku szkolnym, w którym pracuję od przeszło 20 lat, problem ten nie jest obojętny, a zachowania agresywne wśród dzieci nasilają się. Dotyczy to szczególnie osób, które pochodzą z rodzin niewydolnych wychowawczo, patologicznych. Borykają się one z różnymi problemami w rodzinie, szkole czy grupie rówieśniczej. Tego typu kłopoty wiążą się z daleko idącymi konsekwencjami ( niska samoocena, niepowodzenia w nauce, identyfikacja z grupami nieformalnymi, czasem prowadząca do zachowań na granicy prawa, wyobcowanie, poczucie osamotnienia, brak wsparcia ze strony osób dorosłych, wagarowanie, nieumiejętność zagospodarowania czasu wolnego ).

Z myślą o takiej grupie dzieci z naszej szkoły stworzyłam program, rozpoczynając jednocześnie współpracę z istniejącą w naszym mieście Świetlicą Profilaktyczno – Wychowawczą, placówką wsparcia dziennego działającą w strukturze Terenowego Oddziału „Powrót z U” na mocy Uchwały nr.50/Lublin T.R. I P.D.U. „Powrót z U”. Program jest skorelowany z programem profilaktyki i programem wychowawczym szkoły. Współgra też z misją i zadaniami świetlicy, która za nadrzędny cel stawia sobie wspieranie rodziny w sprawowaniu jej podstawowych funkcji oraz zapewnienie pomocy rodzinie, i dzieciom w sytuacjach kryzysów osobistych, rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych. Mój program wpisuje się w te działania. Jest on przeznaczony do pracy z uczniem o skłonnościach do agresji i przemocy.

Głównym celem programu jest wpłynięcie na zmianę postawy uczniów wobec siebie i innych. Zajęcia mają na celu odreagowanie napięć. Nastawione są na integrowanie grupy i dają poczucie bezpieczeństwa. Do pełnej i właściwej realizacji programu niezbędne będą takie elementy wyposażenia placówki jak: teksty literackie, xero, sprzęt RTV i komputer, muzyka, teksty relaksacyjne, filmy i gry edukacyjne.  

Charakter naszej współpracy opierał się na wolontariacie. Powyższy program realizowałam w roku 2006/07. Spotykałam się z grupą wychowanków tej placówki raz w tygodniu w trzygodzinnych cyklach. Współpracę rozpoczęłam od zapoznania się z sytuacją podopiecznych. Kierowniczka placówki we wstępnej rozmowie przeprowadzonej ze mną we wrześniu 2006r. jasno sprecyzowała oczekiwania i potrzeby wynikające z czekającej nas współpracy.

Realizacja programu pomoże uczniom w odreagowaniu napięć i umożliwi integrację w grupie oraz zapewni im bezpieczeństwo.

II. Cele programu.

- Wpłynięcie na zmianę postaw i zachowań uczniów wobec siebie i innych.

- Uczenie samokontroli w kontaktach z innymi.

- Kształtowanie postaw wolnych od agresji i przemocy.

- Zapoznanie z procesem powstawania agresji i jej rodzaje.

- Zachęta do przełamywania lęków i reagowanie na przemoc.

- Rozwijanie umiejętności obrony przed przemocą.

- Rozpoznawanie, nazywanie i wyrażanie uczuć.

- Uczenie różnych sposobów odreagowywania negatywnych emocji.

- Zachęcenie do pracy nad sobą oraz ukazanie możliwości radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

- Kształcenie umiejętności zachowań asertywnych i empatycznych.

- Ukazanie, że postawa przemocy nie jest godna człowieka i wyrządza krzywdę drugiemu.

- Promowanie kulturalnych wzorców zachowań.

- Budzenie poczucia odpowiedzialności za swoje czyny.

- Zaspokajanie potrzeb przynależności do grupy rówieśniczej i jej aprobaty.

- Wspomaganie rozwoju postawy odpowiedzialności w budowaniu wspólnoty w oparciu o zasady: dialogu, prawdy, sprawiedliwości, miłości, tolerancji i solidarności.

- Wykształcenie umiejętności nawiązywania prawidłowego kontaktu interpersonalnego z rówieśnikami.

- Budowanie pozytywnego obrazu siebie i wzmacnianie poczucia własnej wartości.

- Tworzenie atmosfery bezpieczeństwa, zaufania i wsparcia.

- Obniżanie zagrożenia wstąpienia w nieformalne grupy i środowiska przestępcze.

- Wyrównywanie braków w nauce.

- Budzenie aktywności twórczej.

- Zdobywanie nowych umiejętności.

- Budzenie różnych zainteresowań dzieci i młodzieży.

- Zapoznanie z terapeutyczną funkcją tekstu literackiego

- Nauczanie twórczego sposobu spędzania wolnego czasu, wspólnej zabawy i rekreacji.

- Przedstawienie uczniom instytucji, które zajmują się problemami ofiar przemocy.

III. Metody i formy realizacji.

- Cykliczne spotkania, gry i zabawy, drama, pogadanka, prelekcja, dyskusja, praca w grupach, burza mózgów, piosenka, teksty relaksacyjne, pytania i odpowiedzi, scenki rodzajowe, mini wykład, rebusy, swobodna rozmowa, niedokończone zdania, pantomima, komiks, plakat, prezentacje prac, video, magnetofon, komputer, rysunki, pokaz.

IV. Treści programowe.

- Agresje i złość wokół nas.

- Agresje i przemoc, jej rodzaje, pochodzenie i sposoby zaradcze.

- Wpływ mass – mediów na zachowania agresywne.

- Sposoby ochrony życia i zdrowia w sytuacjach przemocy.

- Wpływ przemocy na postawę i osobowość dziecka.

- Czy doznajesz przemocy wśród kolegów?

- Moja postawa wobec przemocy.

- Sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych i stresowych.

- Konflikty i umiejętność ich rozwiązywania.

- Emocje i sposoby radzenia sobie z nimi.

- Jak wyrażam własne emocje?

- Co myślę o sobie?

- Alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu.

- Wpływ ruchu na organizm człowieka.

- Zdrowy tryb życia.

- Gry i zabawy edukacyjne.

- Pomoc w nauce.

- Różne formy aktywności twórczej.

- Środki artystyczne jako sposób na wyrażanie siebie.

- Hobby, jako sposób na życie.

V. Przewidywane osiągnięcia uczniów.

- Potrafi korygować nieodpowiednie nawyki i zachowania.

- Rozumie i akceptuje, że ludzie różnią się między sobą.

- Umie szukać wokół siebie pozytywnych wartości.

- Rozpoznaje, nazywa, wyraża i rozumie uczucia własne i cudze.

- Wie co to znaczy być empatycznym i asertywnym.

- Zna pojęcia: agresja i przemoc oraz umie wskazać różnice i podobieństwa między w/w pojęciami.

- Zna rodzaje agresji i źródła jej pochodzenia.

- Nazywa rodzaj agresji, którą sam przejawia.

- Zna sposoby zmiany tych zachowań i rozumie konieczność przeciwdziałania im.

- Zna sposoby rozładowania negatywnych uczuć złości.

- Wie, że za złe zachowanie ponosi się konsekwencje złego czynu.

- Potrafi formułować wypowiedzi na temat swoich przeżyć i odczuć.

- Odróżnia złość od agresji.

- Potrafi komunikować się i współpracować z grupą rówieśniczą.

- Wie co dobre, pożyteczne i budujące w kontaktach.

- Umie wyciągnąć wnioski i kształtuje postawę odpowiedzialności za swoje wybory.

- Nie zniechęca się we własnym działaniu pomimo niepowodzeń.

- Rozumie zasadę „Nie czyń drugiemu co tobie nie miłe”.

- Wskazuje elementy reakcji otoczenia na zachowania agresywne.

- Wie co zrobić, gdyby był ofiarą przemocy lub jej świadkiem.

- Wie kto jest agresorem, a kto ofiarą agresji.

- Rozumie stan, w jakim znajduje się ofiara agresji.

- Zna swoje mocne i słabe strony.

- Próbuje konstruktywnie rozwiązywać problemy.

- Wie, że agresja i przemoc wpływa destrukcyjnie na zjawiska społeczne.

- Integruje się wokół osiąganych celów.

- Podejmuje proste działania twórcze.

- Czyni wysiłki zmierzające do poprawy swoich wyników w nauce i zachowaniu.

VI. Procedury osiągania celów.

- Spotkania z przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości.

- Spotkania z ciekawymi ludźmi.

- Aktywne uczestnictwo w życiu kulturalnym środowiska.

- Tworzenie i wykonywanie prac plastycznych za pomocą różnych technik.

- Projektowanie i wykonywanie dekoracji na uroczystości okolicznościowe.

- Prezentacje prac uczniów na wystawach szkolnych.

- Znalezienie się w różnych sytuacjach społecznych.

- Formy dramy.

- Dyskusje.

- Inscenizacje.

- Filmy.

- Plakaty.

- Prace z książką.

- Zajęcia integracyjne.

- Imprezy okolicznościowe.

- Ćwiczenia rytmiczno – ruchowe.

- Gry i zabawy.

- Śpiew.

- Muzyka.

VII. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów.

Kontroli podlegają prace uczniów: wystawy, albumy, gazetki okolicznościowe, plakaty, prace plastyczne. Przy ocenianiu postaw należy brać pod uwagę: zaangażowanie w pracy, aktywność ucznia w realizacji zadań, samodzielność rozwiązywaniu problemów, umiejętność pracy w grupie.

VIII. Ewaluacja.

Zostanie dokonana po roku realizacji programu. Ewaluacja ma na celu stwierdzenie, czy pod wpływem zastosowanych działań osiągnięto cel, a mianowicie zmianę postaw ucznia wobec jego problemu oraz sprawdzenie asertywności w grupie. Do ewaluacji posłużą: ankiety dla uczniów i rodziców, dzielenie się wrażeniami z po wykonanych zadaniach, ocena kierowniczki świetlicy i innych pracowników, cykliczne rozmowy z wychowawcami, wytwory prac uczniów.

VIII. Literatura.

1. Portmann Rosemarie, „Gry i zabawy przeciwko agresji”. Jedność, Kielce 2003.

2. Stein Arnd, „Kiedy dzieci są agresywne?” Poradnik dla rodziców i wychowawców, Jedność, Kielce 2003.

3. Grodowska Maria, Kowalska Małgorzata, „Wychowawczy program profilaktyczny”, Rubikon, Kraków 2003.

4. M. Dziewiecki, „Odpowiedzialna pomoc wychowawcza”, DNiW, Radom 1999.  

5. A. Dodziuk, „Pokochać siebie”. „Intra” Warszawa 1992.

6. Hay L.L. „Pokochaj siebie. Ulecz swoje życie. Ćwiczenia”, „Medium” 1994.

7. J. Jundział, „Dziecko – ofiara przemocy”, WSiP, Warszawa 1993.

8. J. Pospiszyl, „Przemoc w instytucjach opiekuńczo – wychowawczych”. WSPS, Warszawa 1997.

9. J. Siudym, „Materiały szkoleniowe. Redukowanie zachowań agresywnych i przemocy wśród dzieci i młodzieży, w instytucjach”, Zakład Psychologii Instytutu Psychologii UMCS.

10. R. Ballard, „Jak żyć z ludźmi. Umiejętności interpersonalne”, Warszawa 1998.

 

Opracowała Anna Świst