Coraz częściej we współczesnym świecie słyszymy słowo – autyzm. Ale czy tak naprawdę wiemy, czym jest autyzm?

Już od pół wieku wczesny autyzm dziecięcy jest zagadką dla psychologów i psychiatrów. W zamierzchłych czasach wierzono, że dzieci dotknięte autyzmem zostały zaczarowane przez wróżki. Dzisiaj psychologia i psychiatria próbuje racjonalnie wytłumaczyć przyczyny autyzmu.

W 1943 roku Leo Kancer po raz pierwszy zdefiniował autyzm jako „zaburzenie kontaktu uczuciowego” oraz wyodrębnił cechy, które charakteryzują dzieci mające autyzm:

- niezdolność do zachowania kontaktu z innymi osobami

- brak uczuciowego kontaktu z innymi

- większe zainteresowanie przedmiotami niż ludźmi

- brak kontaktu wzrokowego z partnerami interakcji

- mowa rzadko używana do kontaktu z otoczeniem

- skłonność do powtarzania usłyszanych słów i wypowiedzi

- tendencja do mówienia w trzeciej osobie liczby pojedynczej zamiast użycia zaimka „ja”

- skłonności do stereotypowego powtarzania określonych ruchów

- gwałtowne objawy protestu na wszelkie zmiany.

Naukowcy stwierdzili, iż nie istnieje jedna przyczyna wywołująca autyzm, oraz w przypadku różnych osób ta przyczyna może być odmienna. Obecnie lekarze przypuszczają, iż autyzm mogą wywołać:

- komplikacje w przebiegu ciąży, porodu, wczesnego dzieciństwa

- uszkodzenia struktur mózgu

- podwyższony poziom serotoniny

- czynniki genetyczne

- zanieczyszczenie środowiska

- szczepionki.

Zaburzenie w kontaktach uczuciowych może wystąpić u dziecka w rodzinach bogatych i biednych, miejskich i wiejskich, wykształconych i nie. Pojawia się u dzieci w każdej grupie etnicznej i kulturowej na całym świecie.

Autyzm najczęściej diagnozuje się, kiedy dziecko kończy 5 rok życia.

Pamiętajmy, że tylko właściwa i wczesna diagnoza oraz odpowiednio dobrana terapia może dać dzieciom z autyzmem szanse na samodzielne funkcjonowanie.

Jeżeli zauważymy, że dziecko:

- nie utrzymuje kontaktu wzrokowego

- rzadko uśmiecha się do innych osób, a ekspresja jego twarzy jest uboga

- ignoruje innych ludzi bądź nietypowo reaguje na ich obecność

- nie interesuje się zabawami z udziałem innych osób

- ma słabe zdolności naśladowania

- nietypowo reaguje na kontakt fizyczny z inną osobą

- nie zwraca uwagi na to, co ktoś chce mu pokazać, a także nie pokazuje innym rzeczy, które je zainteresowały

- nie próbuje gestem wyrazić tego, czego nie umie powiedzieć

- w sposób nietypowy przywiązuje się do pewnych przedmiotów

- nietypowo reaguje na dźwięki

- nie jest wrażliwe na ból, zimno lub gorąco

- bawi się zawsze w jednakowy, schematyczny sposób

To powinniśmy udać się jak najszybciej do poradni psychologicznej.

Dziecko autystyczne nie jest zdolne do kontaktu z innymi osobami, co może być źródłem lęku. Im większa nadwrażliwość zmysłów u dziecka tym silniejszy lęk przed światem. Chorzy na autyzm bronią się przed dotykiem palcami. Unikają chwytania rzeczy, które im podajemy, natomiast wobec rzeczy dobrze znanych i związanych z realizacja ich potrzeb potrafią zadziwić swoją zręcznością, np. odkręcają kapsel by otworzyć butelkę z ulubionym napojem. Niechęć do dotykania przedmiotów uniemożliwia działanie, eksperymentowanie, poznawanie nowych rzeczy nie pozwala dziecku prawidłowo się rozwijać. Dzieci autystyczne często same zadają sobie ból, co może być wynikiem silnej potrzeby doświadczania świata. Dzieci autystyczne cechuje również widzenie migawkowe - potrafią jednym spojrzeniem zobaczyć skomplikowane obrazy, które zatrzymują w pamięci w niezmiennej postaci. Zadziwiające jest to, iż widzą najdrobniejszy szczegół, co pozwala im odtworzyć bezbłędnie na kartce papieru zapamiętany obraz. U dzieci z autyzmem mogą wystąpić niektóre zdolności np. potrafią przeprowadzać bardzo trudne operacje matematyczne, posiadają słuch absolutny, potrafią przepięknie malować.

Charakterystyczne dla zachowania dziecka autystycznego jest kiwanie się, podskakiwanie, wirowanie w miejscu oraz fascynacja ruchem wirowym, rozrzucanie przedmiotów, rozlewanie wody. Wszystkie te czynności mają zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa w świecie, którego nie potrafi zrozumieć. Dziecko z autyzmem nie potrafi czerpać poczucia bezpieczeństwa z więzi z najbliższymi. Nawet najmniejsza zmiana w otoczeniu wywoła u dziecka panikę i jeszcze większą chęć zamknięcia się w swoim własnym świecie. Jeżeli chcemy dotrzeć do dziecka z autyzmem musimy zmniejszyć jego lęk, który sprawia, że dziecko jest napięte, zachowuje się w sposób nieobliczalny, cierpi. Zmniejszenie lęku doprowadzi do nawiązania kontaktu z dzieckiem.

Aby dotrzeć do autystycznego dziecka, trzeba się najpierw nauczyć:

- patrzeć na świat jego oczyma,

- słyszeć świat jego uszami,

- czuć jego ciałem,

- doświadczać go jego poczuciem czasu.

Leczenie autyzmu polega na wielospecjalistycznej i odpowiednio prowadzonej edukacji. Nawet najbardziej zaburzone w rozwoju dziecko jest w stanie wiele się nauczyć, osiągnąć możliwie największy stopień samodzielności i prowadzić w przyszłości satysfakcjonujące życie.

Tutaj otrzymasz pomoc:

KRAJOWE TOWARZYSTWO AUTYZMU
ODDZIAŁ W LUBLINIE
ul. Droga Męczenników Majdanka 20, 20-319 Lublin
tel. (81) 444-34-20

 

Bibliografia

Grodzka M. (2000) Dziecko autystyczne. Dziennik terapeuty. Warszawa, PWN

Jabłońska W., Olszewska I., Zakrzewska D. (2000) Wspomaganie rozwoju dzieci autystycznych. W: Dziecko o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Red. Kosakowski C. i Zaorska M., Toruń, AKAPIT

Markiewicz K. (2003) Możliwości komunikacyjne w autyzmie. W: Komunikowanie się we współczesnym świecie. Red. Kaczmarek B. i Markiewicz K., Lublin, UMCS

Olechnowicz H. (2004) Wokół autyzmu. Fakty, skojarzenia, refleksje. Warszawa, WSiP

 

Opracowała  Stella Sawczuk-Siekierka

 

 

autor © 2004 rap