|
INTERNET - WYZWANIA, ZAGROŻENIA, NADZIEJE |
||||
|
|
||||
|
|
|
|
||
|
INTERNET - WYZWANIA, ZAGROŻENIA, NADZIEJE złożona z mniejszych sieci. Łączy komputery na wszystkich kontynentach, pozwala na wymianę informacji i usług, umożliwia dostęp do ogromnego i stale rosnącego zasobu informacji całego świata. (Advenced Research Projects Agency) Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych rozpoczęła finansowanie projektu budowy sieci komputerowej odpornej na atak atomowy. Opracowano wtedy zbiór zasad dotyczących sposobu przesyłania danych pomiędzy komputerami, zwany protokołem IP. Pierwsza sieć bazująca na tym projekcie składała się z 4 komputerów. Z czasem ARPA zainicjowała programy badawcze, wspierane merytorycznie przez kilka silnych ośrodków akademickich, oparte o filozofię sieci pakietowej, a dotyczące łączności radiowej i satelitarnej. W 1973 roku rozpoczęto prace nad połączeniem różnych sieci pakietowych, co zostało określone mianem internetingu.
Przemiany ustrojowe zintensyfikowały starania o przyłączenie Polski do światowej sieci informatycznej. W maju 1991 roku rektor Uniwersytetu Warszawskiego powołał Zespół Koordynacji Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej. Dzięki funduszom z Komitetu Badań Naukowych stworzona została sieć szkieletowa IP, która we wrześniu 1991 połączono przez Kopenhagę, do sieci europejskiej, a w grudniu tegoż roku do sieci w USA. - możliwość uzależnienia Uzależnienie: IAD – Internet Addiction Disorder IAS – Internet Addiction Syndrome ZUI – Zespół uzależnienia od Internetu Nazwy alternatywne: netoholizm, siecioholizm, infoholizm, infobia, sieciozależność. - silna potrzeba lub poczucie korzystania z Internetu - przekonanie o mniejszej możliwości kontrolowania zachowań związanych z Internetem - niepokój przy próbach ograniczenia korzystania z Internetu oraz ustępowanie tego stanu z chwilą powrotu „do sieci” - spędzanie coraz większej ilości czasu w Internecie. Skutki: - niekontrolowanie czasu w sieci - zaburzenia w zakresie własnej tożsamości - utrwalanie postaw egocentrycznych - zmiana języka - zmiana postaw - wady wzroku, słuchu - zaniedbywanie nauki. Uzależnienie od Internetu nie da się pogodzić z integralnym rozwojem osoby ludzkiej. Życie w sensie internetowym to „matrix”. W wirtualu „życie” jest mniej skomplikowane: - czas i przestrzeń nie mają znaczenia - nie ma tożsamości - wszyscy są równi - nie trzeba się poświęcać dla dobra wspólnego - wszystko jest umowne - nie ma obiektywnych wartości (nie ma potrzeby wartości) - nie ma trudności - nie ma odpowiedzialności - (prawie) wszystko można zmienić - można być wszędzie i wszystko zobaczyć - można przejść do innego świata - nie ma (potrzeby) rozwoju i pracy nad sobą - ZAWSZE MOŻNA SIĘ WYLOGOWAĆ! Zagrożenia: - przenoszenie „sieciowych doświadczeń” i sposobów na życie do rzeczywistego świata - alienacje, czyli wyobcowanie (życie mało wartościowe) - uzależnienie od Internetu. Negatywne treści w Internecie: - propagujące hierarchię wartości niezgodną z obiektywnymi normami (pornografia, przemoc itp.) - brak koordynacji (kontroli) treści - każdy może być autorem strony WWW - trudne do sprawdzenia źródło pochodzenia. Internet nie jest zły, ale bywa niebezpieczny. Surfowanie po sieci nie jest jedynie chwilą przygodną, która kończy się w momencie wylogowania. Jej skutki trwają … „jest to nieprawidłowy sposób korzystania z Sieci prowadzący do istotnego zakłócenia czynności psychicznych i zaburzenia w zachowaniu się”. Objawy uzależnienia: - tolerancja – potrzeba poświęcenia sieci coraz większej ilości czasu i jednoczesny stopniowy spadek satysfakcji, jeśli czas ten nie jest wydłużony - objawy odstawienia – wystąpienie zespołu absencyjnego w kilka do kilkudziesięciu dni po zaprzestaniu kontaktów z Internetem; przymus korzystania z Sieci dla uniknięcia w/w objawów - przekraczanie limitu czasu wyznaczonego samemu sobie na kontakt z Internetem - kończące się fiaskiem próby ograniczenia lub przerwania kontaktu z Internetem - wybieranie innych form aktywności przez czynności związane z Internetem - kontynuowanie kontaktów z Siecią nawet ze świadomością, że powoduje to niepokojące zmiany w zakresie zdrowia fizycznego, emocjonalnego, kontaktów społecznych, aktywności zawodowej. Czynniki sprzyjające ZUI: - wiek (ludzie młodzi) - cel korzystania z Internetu - kompetencje społeczne - cechy osobowości (neurotyczne, wycofanie) - relacje w świecie realnym - stopień realizacji potrzeb w świecie realnym. a) Ograniczenie w zakresie stymulacji sensorycznej (wzrok, słuch, mowa i motoryka w ograniczonym zakresie) * wyobrażeniowa kompensacja niektórych narządów sensorycznych * obniżony próg bodźca wizualnego i audialnego (podwyższona wrażliwość sensoryczna) * dominacja wiary nad wiedzą w odniesieniu do istnienia obiektu (problem ograniczonej weryfikacji multimodalnej; im więcej zmysłów angażuję w percepcję, tym mniej wierzę w istnienie obiektu, a bardziej wiem, że jest) b) Komunikacja interpersonalna ograniczona przede wszystkim do formy tekstu pisanego * kreacje w obszarze wytwarzania nowych form komunikacji tekstowej (skrótowce, wulgaryzmy i wyrażenia o silnej konotacji, wyrażenia slangowe, emotikony, akronimy, modyfikacje znaczeń) * spadek umiejętności w zakresie poprawnego posługiwania się etnicznym językiem pisanym * spadek w zakresie posługiwania się etnicznym językiem mówionym (trudności w wyrażaniu bardziej skomplikowanych treści) c) Interaktywność * możliwość bycia on-line z dowolną liczbą osób, zarówno podczas różnych form komunikacji (komunikatory), jak i podczas gry sieciowej (swoboda dotycząca ilości kontaktów * możliwość określenia i zmieniania warunków funkcjonowania w cyberprzestrzeni (swoboda w zakresie jakości kontaktów, autokreacja) * możliwość rozszerzania form komunikacji d) Autokreacja tożsamości * ograniczenie w zakresie dostępności sensorycznej do wzroku i słuchu oraz tekstowa lub ikoniczna komunikacja otwierają nieograniczone możliwości autoprezentacji * od bycia w sieci całkowicie anonimowym do wyrazistej tożsamości (własnej lub wykreowanej) e) Niestabilność tożsamości * tożsamość jest kategorią zmienną, niejednoznaczną * w zależności od kontekstu ludzie prezentują różne oblicza * współczesny film często wykorzystuje sieciowy pomysł niejednoznaczności tożsamości bohatera (np. filmy Davida Lyncha – Lost Highway, Mulholland Drive) * w psychologii można wskazać na dwa odniesienia do tego problemu - rozczepienie osobowości (schizofrenia) - osobowości wielorakie f) Równość statutu wszystkich obecnych w sieci * każdy wie, że każdy kto jest obecny w sieci nie musi być tym, za kogo się podaje * a ponieważ, każdy o tym wie, to nikt nie może sądzić, że jest „równiejszy” niż ktoś inny * demokracja w Sieci zbudowana na niemożliwości sprawdzenia rzeczywistych motywów i emocji internautów g) Nierzeczywisty czas w Sieci * komunikacja – synchroniczna (chat, telekonferencje) * komunikacja – asynchroniczna (czas na refleksję – usługa sieciowa e-mail) * człowiek jest kreatorem tempa przebiegu zjawisk - zwolniony czas na opanowanie umiejętności (działanie bez presji czasu i oceny społecznej) - akceptacja czasu jeśli jesteś sprawny (automatyzacja czynności i umiejętności np. informatyk tłumaczący zagadnienia) h) Przekraczanie przestrzeni * przestrzeń nie fizyczna 2D (wirtualna sensorycznie) * przestrzeń wirtualna 3D (przestrzeń wyobrażana) * przestrzeń podobnie jak czas jest kategorią umowną, ale zasadniczo nieograniczoną i nieskończoną * doświadczanie możliwości wszechobecności * wiedza geograficzna jest zaledwie wskazówką orientacyjną, co do miejsca ale w gruncie rzeczy bez znaczenia i) Od agory do biura matrymonialnego * nieskrępowane możliwości wyrażania swoich poglądów i ocen (np. komentarze pod artykułami prasowymi) * nierzadko narcystyczna lub ekshibicjonistyczna potrzeba szczegółowej autoprezentacji (np. blogi) * poszukiwanie „bratnich dusz” (czaty, fora) * od przelotnych kontaktów do trwałych związków poza Siecią (np. film Samotność w Sieci Witolda Adamka) j) Automatyczne dokumentowanie obecności w Sieci * łatwa możliwość powrotu do wydarzeń z przeszłości * dowody rzeczowe, które wykorzystywane w cudzym słowie mają silną wartość perswazyjną * możliwość ponownego rozważenia komunikatów (wątek refleksyjności) * czasem źródło lęku, obawy przed inwigilacją - działania powinny być skierowane nie tylko do młodzieży ale także do rodziców, wychowawców, władz różnego szczebla (dzieci same sobie nie poradzą – mają małą motywację) - edukacja nauczycieli i rodziców w sferze informatyki (komputerów) - promocja zdrowego stylu życia - profilaktyka powinna opierać się na szeregu strategiach łączących w sobie: * wprowadzenie zajęć dotyczących technologii informatycznej * zajęcia z Bezpiecznego Internetu * działania informacyjne skierowane do rodziców, nauczycieli i wychowawców * działania edukacyjne ułatwiające nauczycielom i opiekunom odnalezienie się w społeczeństwie informacyjnym * szeroka propozycja działań alternatywnych (stworzenie młodzieży warunków do nawiązywania konstruktywnych relacji z grupą rówieśników, opartych na silnych, głębokich więziach) - działania zmierzające do zaangażowania młodzieży w działalność społeczną na różnych szczeblach środowiska lokalnego i szkolnego (wolontariat, spotkanie grup młodzieży) - stworzenie warunków do budowania adekwatnego obrazu siebie, głównie w oparciu o doświadczenie własnej skuteczności w działaniach na rzecz i we współpracy ze środowiskiem lokalnym - zdobycie i doskonalenie podstawowych umiejętności społecznych (komunikacja, rozpoznawanie i wyrażanie uczuć) - wspieranie zdrowia rodziny - wspieranie już istniejących i formowanie nowych placówek świadczących usługi (poradnie, towarzystwa itp.) Osoby uzależnione od Internetu wymagają pomocy psychoterapeutycznej, stąd np. w Stanach Zjednoczonych powstało wiele instytucji specjalizujących się w tego rodzaju terapii. Do najbardziej znanych należą The Center for On-Line Addiction w Pittsburghu założone w roku 1995 przez Young oraz Computer Addiction Services w Belmont. Cytowany już psychiatra Goldberg z Columbia University utworzył internetową Grupę Wsparcia dla Osób Uzależnionych od Internetu. Powstała także grupa Anonimowych Siecioholików (ang. Netaholics Anonymous). Opracowano też wersję „Dwunastu Kroków” dla uzależnionych od Internetu, opartą na doświadczeniach Anonimowych Alkoholików. Istnieją również grupy Chataholics Anonymous, czyli osób uzależnionych od rozmów przez Internet (por. Woronowicz 2001). Jedyny w Polsce ośrodek, który od 10 lat zajmuje się różnego rodzaju uzależnieniami od maszyn, to Stołeczne Centrum Odwykowe, gdzie aktualnie jest zarejestrowanych 112 nałogowych internautów (informacja od dr L. Szawdyn), którzy sami zwrócili się o profesjonalną pomoc. Oddzielną grupę stanowią osoby z „klasycznym” uzależnieniem od komputera. Zdaniem Woronowicza (2001), terapia zespołu uzależnienia od Internetu jest bardzo podobna do programów leczenia uzależnienia od alkoholu czy patologicznego hazardu. Pomocne w terapii jest także przygotowanie szczegółowego planu dnia, a w nim przede wszystkim określenie ram czasowych korzystania z Internetu, a także innych codziennych aktywności, łącznie z wypoczynkiem. Na kanwie leczenia osób uzależnionych od komputera lub Internetu Woronowicz (2001, s. 193) zadaje podstawowe pytanie: „Czy można wymagać ‘internetowej abstynencji’ od osób uzależnionych, których praca zawodowa wiąże się z używaniem na co dzień komputera bądź Internetu?” Bez wątpienia Internet jest także miejscem pracy wielu ludzi. Dlatego dopóki przebywanie w Sieci ma obiektywną i uzasadnioną przyczynę, to bez względu na ilość spędzanego w niej czasu nie można mówić o uzależnieniu. Problem pojawia się z chwilą utraty kontroli nad czasem i sposobem użytkowania tego medium.
|
||||
|
Copyright © 2010 Rafał Pastwa |
||||
