2017 - ROKIEM RZEKI WISŁY

opublikowano dnia 12.06.2017 r.

24 maja uczniowie klas IVc i Vc wraz z nauczycielkami przyrody p. Anną Sawicką i p. Joanną Niezgodą zostali zaproszeni do Biblioteki Miejskiej w Poniatowej na lekcję przyrody.

Wisła – dzika rzeka – to temat zajęć, które poprowadziła dla nas p. Joanna Szkaut, kierownik oddziału Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym. Skąd taka tematyka? Otóż rok 2017 został ogłoszony Rokiem Rzeki Wisły, na pamiątkę 550 rocznicy pierwszego wolnego flisu po królowej polskich rzek. Warto przypomnieć, iż w 1466 roku w wyniku postanowień II pokoju toruńskiego Polska odzyskała panowanie nad całym biegiem żeglownej Wisły. Kolejny 1467 rok stał się pierwszym rokiem wolnej żeglugi wiślanej, rozpoczynającym najwspanialsze lata historii Polski.

Kliknij zdjęcie, aby powiększyć widok.

Tę niecodzienną lekcję przyrody rozpoczęła prezentacja. Prowadząca ciekawie opowiadała nam o Wiśle. Dowiedzieliśmy się, że jest ona najdłuższą rzeką, mierzy 1047 km. Jej źródła znajdują się na zachodnim stoku Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, a ujście w Zatoce Gdańskiej. Wisłą płynie przez wiele ważnych dla naszego kraju miast, przez dawną i obecną stolicę – Kraków i Warszawę, a także piękne i zabytkowe: Kazimierz Dolny, Sandomierz, Baranów Sandomierski, Malbork, Toruń, Płock czy Gdańsk.

Nad Wisłą kształtowała się historia naszego narodu. Uroda Wisły była powodem do dumy wielu pokoleń Polaków. Wisłą jest ostatnią rzeką Europy, która zachowała naturalny charakter, zachwyca krajobrazem nieuregulowanej, dużej europejskiej rzeki. Najbardziej wartościowy przyrodniczo jest środkowy odcinek rzeki, a Małopolski Przełom Wisły znajduje się na tym obszarze. Jest on uregulowany w bardzo małym stopniu. Dzięki temu zachodzą tu intensywne procesy samooczyszczania wody, powstają starorzecza, wyspy i piaszczyste łachy, dające schronienie licznym przedstawicielom fauny i flory. Są one miejscem gniazdowania ptactwa wodnego: mewy srebrzystej, siwej i bardzo rzadkiej czarnogłowej oraz rybitwy białoczelnej i rzecznej. Strome skarpy to miejsca lęgu zimorodka i jaskółki brzegówki. Z ptactwa schronienie tu znajduje sieweczka rzeczna i obrożna oraz bardzo rzadki nadmorski ptak – ostrygojad.

Około 65 mln lat temu Lubelszczyznę pokrywało ciepłe morze. Organizmy w nim żyjące obumierały, a ich szczątki (pancerzyki, muszle, skorupki) opadały na dno zbiornika. W tak nagromadzonym materiale zachodziły różne procesy i powstały skały wapienne. Podczas prezentacji mogliśmy zobaczyć zdjęcia żyjących wówczas organizmów: łodzików, belemnitów czy amonitów.

Na lessowych i wapiennych nadwiślańskich zboczach wykształciły się murawy i zarośla kserotermiczne. Jest to roślinność ciepłolubna, stepowa, najbardziej charakterystyczna dla nadwiślańskiego krajobrazu. Możemy tu wiosną spotkać kosaćca bezlistnego, miłka wiosennego, zawilca wielkokwiatowego, pajęcznicę, len złocisty czy astry. Wśród kwitnących roślin można spotkać motyle, takie jak kraśnik czy paź królowej

W dolinach rzecznych, pomiędzy korytem a wysokimi brzegami rozciągają się wilgotne lasy łęgowe, pastwiska i łąki. Dowiedzieliśmy się, że łęgi to lasy powstałe na bardzo żyznych glebach, okresowo w ciągu roku zalewanych lub podtapianych, gdzie główny drzewostan stanowią topola i wierzba.

Po prezentacji nastąpił czas sprawdzenia wiedzy zdobytej podczas lekcji. Na pytania zadawane przez prowadzącą najwięcej poprawnych odpowiedzi udzielili: Maksymilian Woś i Wojtek Adamczyk, którzy wykazali się nie tylko największą wiedzą, ale i refleksem. W nagrodę otrzymali książki o tematyce przyrodniczej.

Na koniec uczniowie obejrzeli przywiezione z Muzeum w Kazimierzu Dolnym wypchane okazy ssaków i ptaków, które można spotkać nad Wisłą.

Anna Sawicka, Joanna Niezgoda